آموزش شستشوی بینی و سینوس به همراه نکات مهم و بهداشتی
چرا باید بینی و سینوس ها را بشوئیم؟
شستشوی بینی و سینوس از دو جهت حائز اهمیت است: پیشگیری و درمان بیماریهای سینوسی. بسیاری از بیماریها از قبیل سرماخوردگی، آلرژی، سینوسیت، آنفولانزا و بالاخص کرونا از جمله بیماریهای سینوسی به حساب می‌آیند. یکی از روشهای بسیار کهن در درمان بیماریهای سینوسی، شستشوی مجاری تنفسی با آب نمک بوده است. قدمت شستشوی مجاری تنفسی با محلول آب و نمک به چندین هزار سال پیش بازمیگردد بگونه ای که در کتب مرجع یوگا، در بخش پاکسازیهای بدن یوگاکاران، شستشوی بینی که با نام جالانتی معرفی گردیده است از اهمیت بالایی برخوردار است و یوگاکاران ملزم به انجام تمرین جالانتی حداقل یکبار در هفته می باشند.
در طب آیورودا (طب سنتی هندی) نیز اهمیت جالانتی یا شستشوی مجاری تنفسی بسیار مهم و کلیدی معرفی گشته است. طب سنتی ایران نیز به شستشوی بینی با آب نمک در درمان بیماریهای سینوسی توجه کرده و این روش درمانی قدمتی طولانی دارد.
امروز با تحقیقات علمی صورت گرفته در این خصوص ادعاهای روشهای سنتی مورد تائید طب مدرن قرار گرفته فلذا پزشکان طب مدرن نیز این روش را به بیماران خود معرفی مینمایند.
جهت مشاهده مقالات علمی مرتبط با این موضوع اینجا را کلیک نمائید.
فارغ از جنبه درمانی شستشوی سینوسها با آب نمک جنبه پیشگیری از بیماری امروزه و بالاخص با ظهور بیماری کرونا بشدت مورد توجه جامعه علمی جهان قرار گرفته بگونه ای که بهترین روش پیشگیری از بیماری کرونا قرقره و شستشوی مجاری تنفسی با محلول آب و نمک معرفی گردیده است.
چرا باید از نتی سان استفاده کنیم؟
نتی سان ظرفی است شبیه قوری که به منظور تسهیل در امر شستشوی مجاری تنفسی بکار میرود. همانطور که در مطلب فوق اشاره گردید یوگی ها بیش از ۲۰۰۰ سال است که بکمک این ظرف تمرین جالانتی را جهت پاکسازی مجاری تنفسی انجام میدهند.
درواقع قوری نتی سان ظرفی است که ورود محلول آب نمک را به داخل بینی جهت شستشوی مجاری تنفسی تسهیل مینماید.
شرایط محلول آب و نمک
از آنجا که نوع آب و نوع نمک مورد استفاده همچنین غلظت نمک و دمای محلول برای جلوگیری از آسیب رساندن به مخاط و مجاری تنفسی و جلوگیری از هرگونه عفونت ناشی از شستشو مهم است لذا حتما این بخش را باتوجه ویژه مطالعه نمائید.
میتوانید از محلول نمک موجود در داروخانه ها استفاده نمائید و یا محلول را در خانه به صورت زیر تهیه نمائید. در هر دو حالت دمای مورد استفاده مشابه است.
تهیه محلول آب و نمک در خانه
الف- آب: برای این منظور آب مورد استفاده باید استریل شده و بدون ناخالصی و اجسام نامحلول در آب باشد. لذا مقداری آب آشامیدنی را بجوشانید و سپس اجازه دهید تا سرد شود و به دمایی بین ۳۰ تا ۳۵ درجه برسد. حالا میتوانید از این آب جهت تهیه محلول استفاده نمائید. همچنین میتوانید مقدار زیادی آب را جوشانده و در دفعات بعدی مورد استفاده قرار دهید تا هر بار مجبور به جوشاندن آب نشوید.
ب- نمک: باتوجه به وجود افزودنیهایی مانند ید و … در نمک خوراکی استفاده از نمک خوراکی برای تهیه محلولی که قرار است با مخاط زنده بدن در تماس باشد و وارد سینوسها و مجاری تنفسی شود توصیه نمیشود. بجای آن از نمک طبی نتی سان استفاده نمائید. این نوع نمک برای مصارف داروئی استفاده میشود، فاقد افزودنی های نمک خوراکی است و میزان خلوص آن بالای ۹۹.۹٪ می باشد.
ج- غلظت محلول: غلظت بیش از اندازه نمک محلول در آب، منجر به آسیب مخاط و نواحی مورد شستشو میگردد. غلظت محلول آب و نمک باید به میزان ۰.۹٪ باشد. درصورت استفاده از نمک نتی سان، پیمانه این نمک بگونه ای تولید گردیده که دقیقا میزان مجاز نمک برای ظرف نتی سان را تنظیم مینماید. لذا یک پیمانه نمک را در آب داخل ظرف نتی سان ریخته و آن را هم بزنید تا بطور کامل حل شود. پیمانه نمک نتی سان ۱.۶ گرم نمک در خود جای میدهد که هر پیمانه برای تهیه محلول به میزان ۱۸۰ سی سی آب مناسب است. این میزان آب برابر است با ۸۰٪ ظرفیت ظرف نتی سان که برای شستشوی مجاری تنفسی همین میزان محلول در هر بار شستشو مناسب است.
د- دمای محلول: محلول مورد استفاده نباید سرد و یا داغ باشد. سردی و داغی محلول باعث آسیب دیدگی سینوسها میشود. نباید دمای محلول از ۳۵ درجه سانتیگراد بیشتر باشد همچنین محلول نباید کمتر از ۲۵ درجه سانتیگراد باشد. بهترین حالت بین ۳۰ تا ۳۵ درجه سانتیگراد است.
و- تعداد دفعات مجاز شستشو: چنانچه برای پیشگیری از بیماری اقدام به شستشو مینمائید، حداکثر تعداد دفعات شستشو دو بار درهفته می باشد. شستشوی بیش از دو بار در هفته باعث آسیب دیدگی مخاط میشود. اما در هنگام بیماری این میزان تا حداکثر دو بار در روز میتواند افزایش یابد.
نحوه کار با نتی سان
قبل از هر بار استفاده، ابتدا ظرف نتی سان را بخوبی بشوئید.
در مقابل روشویی و یا سینک ایستاده و کمر خود را اندکی (۳۰ درجه) خم کنید. سپس سر را در حالی که بالا گرفته اید به میزان ۴۵ درجه به چپ بچرخانید (اگر نتی سان را با دست راست گرفته اید سر را به سمت چپ و اگر با دست چپ گرفته اید سر را به سمت راست بچرخانید).
حال به آرامی ظرف را بالا آورده و لوله نتی سان را در دهانه سوراخ سمت راست بینی خود قرار دهید. سپس به آرامی دسته ظرف را بالا ببرید تا محلول آب نمک وارد سوراخ بینی شما شود. بدون هیچ نگرانی اجازه دهید محلول وارد سینوسها شده و از سوراخ دیگر بینی خارج شود. توجه کنید که ممکن است هنگام ورود محلول به سینوسها سوزش در ناحیه سر احساس کنید اما نگران نباشید این سوزش کاملا طبیعی است. فلذا بدون توقف اجازه دهید محلول به جریان خود ادامه دهد.
درهنگام جریان آب با دهان و به راحتی نفس بکشید. میتوانید تمام محلول را از یک سوراخ وارد و از سوراخ دیگر خارج نمائید و یا اینکه بخشی از محلول را از یک سوراخ وارد کرده و سپس سر را به جهت عکس بچرخانید و باقیمانده محلول را از سوراخ دیگر وارد نمائید.
پس از اتمام محلول سر را اندکی تکان دهید و سپس بینی خود را بگیرید تا خلط باقیمانده خارج شود.
نکته: بعد از شستشوی سینوس بدن در حالت خوابیده و یا سر رو به عقب قرار نگیرد. زیرا باید محلول باقیمانده در سینوسها قبل از خوابیدن بطور کامل خارج شود. لذا بهتر است بعد از انجام شستشو تا زمان خواب فاصله ای حداقل نیم ساعته وجود داشته باشد تا محلول باقیمانده در سینوسها به ندرت خارج گردد.